Vleermuisvriendelijk gerestaureerde Schans van Landmolen officieel ingehuldigd

Over de schans

De Schans van Landmolen maakt deel uit van de Antwerpse fortengordel en werd samen met de Schans van Lauwershoek gebouwd net voor de Eerste Wereldoorlog tussen het Fort van Steendorp en het Fort van Haasdonk. Het gebouw is nog vrij intact en momenteel een belangrijke overwinteringsplaats voor vleermuizen. Om de vleermuizenkolonies in de regio te helpen én de erfgoedwaarde in stand te houden werd de Schans van Landmolen vleermuisvriendelijk gerestaureerd. Dit op basis van een geïntegreerd beheersplan waar zowel natuur- als erfgoeddoelstellingen gecombineerd worden.

“Om de vleermuizenkolonies in de regio te helpen én de erfgoedwaarde van de schans in stand te houden werd de Schans van Landmolen vleermuisvriendelijk gerestaureerd.”
Robbert Schepers, medewerker natuur Regionaal Landschap Schelde-Durme

Vleermuisvriendelijk herstel en nieuwe poel voor kamsalamander

Omdat tijdens strenge winterperiodes de vorst binnendrong in het gebouw in combinatie met vrij veel tocht werden vleermuisvriendelijke maatregelen genomen om het binnenklimaat (temperatuur en vochtigheid) te optimaliseren zoals het dichtmaken van venster- en deuropeningen. Ook de grondwallen die in het verleden op de schans en schietkoepel lagen werden hersteld vanuit historisch perspectief om de buffering van het gebouw te verhogen en om vorstschade te beperken. Als kers op de taart werd een unieke, nieuwe U-vormige vleermuiskelder gebouwd die volledig ondergewerkt werd rond de schietkoepel. Daarnaast werd een nieuwe poel aangelegd voor de kamsalamander, onze grootste inheemse watersalamander die nog in de regio Temse en Kruibeke voorkomt.

Natuur en erfgoed

Het verhaal van vleermuizen en militair erfgoed is een knap voorbeeld van hoe natuur en erfgoed kunnen samengaan. Veel soorten van deze nachtdieren koesteren oud militair erfgoed omdat ze aan alle strenge vleermuiseisen voldoen: ze zijn vrij van vorst, licht en geluid, hebben een constante temperatuur tussen 2 en 10 °C en een hoge luchtvochtigheid van 80 tot 100 %. Bovendien worden ze er niet gestoord tijdens de winterslaap.

“ Wie militair erfgoed vleermuisvriendelijk restaureert bewijst niet alleen vleermuizen, maar ook ons patrimonium een grote dienst.”
Robbert Schepers, medewerker natuur Regionaal Landschap Schelde-Durme

Bedreigde diersoorten

Door de toenemende verstedelijking in Vlaanderen vinden vleermuizen steeds moeilijker geschikte plaatsen om te jagen (vleermuizen eten tot wel 3000 insecten per nacht!), jongen groot te brengen of te overwinteren. Ook onder meer chemische bestrijdingsmiddelen bedreigen het voortbestaan van deze vliegende zoogdieren. Twee derde van de 17 vleermuissoorten die in Vlaanderen voorkomen zijn bedreigd en alle vleermuissoorten zijn Europees beschermd, waarbij zowel de dieren zelf als hun leefgebied beschermd zijn via de habitatrichtlijn. Vlaanderen stelde een soortenbeschermingsprogramma op voor vleermuizen waarbij de optimalisatie van winterverblijfplaatsen een van de actiepunten is.

Financiële ondersteuning

Dit project werd mogelijk gemaakt met financiële ondersteuning van Agentschap Natuur en Bos van de Vlaamse overheid, Provincie Oost-Vlaanderen en STROOM festival. Via Projectsubsidies Natuur geeft het Agentschap voor Natuur en Bos een financieel duwtje in de rug om mee de Europese natuurdoelen te realiseren (habitats en soorten) én een hogere natuurkwaliteit te ontwikkelen. Provincie Oost-Vlaanderen ondersteunt projecten rond haar provinciale prioritaire soorten waartoe ook vleermuizen behoren. Bij elke ticketaankoop van STROOM festival konden bezoekers een vrije donatie bijdragen aan een actie ten voordele van het klimaat en de biodiversiteit. Met dit budget steunt STROOM dit prachtige project waarvan het DNA perfect te leggen valt op dat van STROOM. Zo bouwt STROOM mee aan de Scheldevallei in al haar glorie.

Dit project is een initiatief van Regionaal Landschap Schelde-Durme in samenwerking met de eigenaar, Natuurpunt, Bosgroep Oost-Vlaanderen en met financiële ondersteuning van Natuur en Bos van de Vlaamse overheid, Provincie Oost-Vlaanderen en festival STROOM.