Kleine Landschapselementen

Houtkanten, hagen, poelen, hoogstammige fruitbomen, bomenrijen, sloten, ... zijn allemaal voorbeelden van kleine landschapselementen (KLE's). Sommige kleine landschapselementen vervulden vroeger een belangrijke functie. Zo dronk vee uit poelen, hielden meidoornheggen koeien en schapen in de weide en bakenden knotbomen percelen af. Maar alternatieven deden hun intrede en verdrongen deze natuurpareltjes stelselmatig uit ons landschap. En dat is zonde, want kleine landschapselementen zijn zeer waardevol:

Kleine landschapselementen zitten simpelweg in onze genen. Ze vormen een stukje van onze geschiedenis en zijn typerend voor onze streek. Alleen al als deel van onze identiteit verdienen ze meer aandacht en bescherming.
Daarnaast drukken ze een stempel op het uitzicht van het landschap en vertellen ze een boeiend verhaal over oude landbouwpraktijken en landgebruik. Ze zijn een belangrijk onderdeel van ons landschappelijk erfgoed.
Ze zijn van onschatbare waarde voor onze biodiversiteit: roofvogels gebruiken een alleenstaande hoge boom als uitkijkpost, vogels vinden een schuilplaats in een heg, amfibieën planten zich voort in een poel. Daarnaast doen KLE’s dienst als corridor of stapsteen: heggen en bomenrijen bieden heel wat dieren een beschutte route van het ene natuurgebied naar het andere. Ook onze vleermuizen kunnen niet zonder KLE’s. Ze vormen verbindingen waarlangs vleermuizen zich verplaatsen, want zonder hagen en bomenrijen kunnen vleermuizen zich niet oriënteren. KLE's zorgen voor een verscheidenheid aan habitats en groeiplaatsen en bevorderen zo het ecologisch evenwicht.
Ze maken het landschap klimaatrobuust: ze nemen CO₂ op, zorgen voor schaduw en houden water vast.

Bomen

Een alleenstaande boom, die meestal de kans krijgt om groot uit te groeien. Sommige van deze bomen hebben een rijk verleden, zoals vredesbomen, kapelbomen, grensbomen, welkomstbomen, hoekbomen, …

Bomengroepen

Een bomengroep is een groep bomen in een verder relatief opener landschap. Zo'n bomengroep biedt schaduw aan het vee.

Bomenrijen

Lijnvormige aanplant van ten minste 10 bomen van streekeigen soorten. Lees hier meer over streekeigen of autochtoon plantgoed.

Elzensingels

Een elzensingel is een houtkant die enkel bestaat uit elzen, in onze regio voornamelijk zwarte els. Deze singels groeien vaak langs sloten en grachten waar ze zorgen voor versteviging van de taluds.

Fauna-akkers

Een akker(rand) die wordt ingezaaid met mengsels van één- of meerjarige akkerkruiden, granen en landbouwgewassen. Ze bieden onder meer voedsel- en schuilmogelijkheden voor vogels, zoogdieren en insecten. Lees hier meer.

Greppels

Een laantje, greppel of ‘zepke’ is een zeer ondiep slootje dat zorgt voor de oppervlakkige afwatering van natte graslanden, zodat zuur regenwater niet blijft staan.

Hagen

Een haag bestaat uit één of twee rijen dichte struiken die een relatief strak uitzicht hebben doordat ze jaarlijks geschoren worden. Lees meer.

Hakhoutbossen

Een bos waarin bomen periodiek tot juist boven de grond worden afgezet. Dezelfde bomen groeien nadien terug en vormen opnieuw een hakhoutbos. Ze vormen een bron van brand en geriefhout.

Heggen

Een heg bestaat uit één of twee rijen struiken en bomen die minimaal om de drie jaar worden teruggesnoeid. Hierdoor heeft een heg een natuurlijker uitzicht dan een haag, waarbij de struiken uitbundiger bloeien en bessen dragen. Lees meer.

Hoogstamboomgaarden

Hoogstammige fruitbomen, meestal in een regelmatig verband aangeplant. Dit levert niet alleen fruit, maar vormt ook een beschutte graasweide. Lees meer.

Houtkanten

Een houtkant is een brede strook van houtige gewassen zoals bomen en struiken. Hierbij wordt een deel van de planten periodiek afgezet terwijl de andere vrij uitgroeien. Lees meer.

Houtwallen

Een houtkant die op een aarden ‘dijkje’ of een wal groeit. Deze wordt net als de gewone houtkanten periodiek afgezet.

Kaphagen

Een kaphaag is een rij knotbomen in een dicht plantverband. Ze kan veekerend zijn en een opbrengst leveren in de vorm van bijvoorbeeld brandhout of loofvoeder. Haagbeuk en vroeger ook es zijn typische soorten die in deze beheervorm voorkomen.

Knotbomen

Een boom waarvan de takken op regelmatige tijdstippen worden afgezet. Een knotboom is dus geen soort, wel een beheervorm. Knotbomen kunnen verschillende vormen hebben van een stoofvorm, stoelvorm tot een knotvorm. Knotbomen kan je laten knotten via ons project Goed Geknot.

Poelen

Een poel is een kleine, ondiepe waterpartij met glooiende oevers. Ze zijn een thuis voor tal van planten en dieren zoals amfibieën. We vinden ze op plaatsen met een hoge grondwaterstand en worden o.a. gebruikt als drinkwater voor vee. Lees meer.

Sloten

Een sloot is een natuurlijke of gegraven sleuf die dient voor de aan- of afvoer van water. Sloten met permanent water en weinig stroming hebben dikwijls zeer kenmerkende en waardevolle vegetaties.

Trage wegen

Trage wegen zijn wegen hoofdzakelijk bestemd voor niet-gemotoriseerd verkeer. Ze vormen aantrekkelijke en veilige verbindingen voor mens en dier in het landschap. Lees meer

Vlasrootputten

Mensen groeven vroeger putten om vlas te roten, waardoor de vezel van de plant gescheiden werd. Zo konden ze linnen maken. Dit gebruik verdween en vlasrootputten verlandden of werden opgevuld.

Vlechtheggen

Een vlechtheg is een rij struiken die door het leggen, leiden of vlechten van de stammen en/of takken ondoordringbaar is gemaakt. Er bestaan verschillende, vaak streekgebonden stijlen. Behalve functioneel als veekering of omheining (meidoorn), kunnen ze ook zeer esthetisch zijn in vormen zoals bijvoorbeeld de kruishaag (haagbeuk, gele kornoelje). Lees meer.

Wielen

Een waterpartij die ontstaat nadat het water bij een dijkbreuk net achter de bres met grote kracht een metersdiepe put uitschuurde. Wanneer het water uit de overstroomde polders opnieuw verdween, bleef naast de dijk een poel met meestal steile oevers over. Werd de bres snel hersteld, dan heeft de poel een ronde of ovale vorm. Hoe langer het herstel duurde, hoe grilliger de vorm.

Over dit project

Projectinfo

Wat zijn kleine landschapselementen?

Herstel van landschappelijke verbindingen

Vrijblijvend advies

In vele vormen en gedaanten