Wegwijs in Ontharding - Regionaal Landschap Schelde-Durme

Waarom ontharden?

Wist je dat meer dan 15% van de Vlaamse oppervlakte verhard is? Dit brengt heel wat gevolgen met zich mee, zoals een verstoorde waterbalans, grote gevolgen voor weer en klimaat en afname van zowel biodiversiteit als van landschappelijke kwaliteit.

We weten waar we - onder andere - moeten kijken: een groot deel van de verharding is terug te brengen tot ons wegennet, want Vlaanderen heeft het dichtste wegennet van Europa. Gemiddeld is er 4.8 km weg per km², dat is dubbel zoveel als bij onze noorderburen. Nog steeds groeit ons wegennet met 1 km per gemeente per jaar, wat bovendien ook een enorme kost is voor steden en gemeenten. Hier beter over nadenken én ontharden zijn alvast stappen in de goede richting.

Welke stappen werden reeds gezet?

Eerste werksessie voorjaar 2022

In een eerste werksessie presenteerde Breekijzer vzw de cijfers van verharding, ruimtebeslag en kosten voor wegonderhoud en -aanleg van de deelnemende gemeenten in beide regionale landschappen. De gemeenten onderzochten welke wegen op de radar staan voor een ontharding en bij welke ruimtelijke projecten of wegenwerken zich onthardingskansen aandienen. De verschillende plaatsen en wegen werden besproken en vergeleken met de koppelkansen die uit de geografische analyses kwamen van Breekijzer vzw. Waar zou het bijvoorbeeld ideaal zijn om te ontharden en zo meer water te laten infiltreren in de bodem? Waar zou een halfverharding - in plaats van volledige verharding met beton - een belangrijke meerwaarde vormen in het netwerk van trage wegen?

Expeditie voorjaar 2022

Op een tweede sessie bezochten we de verschillende wegen en pleinen met kansen tot ontharding. Kunnen we ook andere doelstellingen realiseren door de verharding weg te nemen? Denk maar aan waterinfiltratie, trage mobiliteit, landschapskwaliteit, natuurontwikkeling,… Breekijzer vzw lichtte de verschillende typesituaties aan overmatige verharding toe die we vaak terugvinden in de 4 gemeenten, en bij uitbreiding in gans Vlaanderen, zoals de verkavelingsboulevard, de verharde trage weg,…

Op de planning

De volgende stap is een inspiratiemoment waarop de vier betrokken gemeentes en de regionale landschappen een lokale kans tot ontharding presenteren, gekoppeld aan enkele andere doelstellingen waarrond ze werken. Hou deze pagina zeker in de gaten en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in dit project.

Het project

Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en Regionaal Landschap Schelde-Durme slaan de handen in mekaar met het nieuwe PDPO-project Wegwijs in Ontharding. Hiermee zetten we in op wegontharding, om zo ruimte te maken voor groenblauwe dooradering, klimaatadaptatie, landbouw, trage mobiliteit… En dit doen we niet alleen, want we kunnen rekenen op projectpartners vzw Breekijzer, Trage Wegen vzw en RE-ST architecten.

Ook is er een samenwerking met 4 gemeenten: Lille, Vorselaar, Puurs-Sint-Amands en Bornem.

Via de methodiek van RE-MOVE - ontstaan uit de proeftuinen ontharding van het Departement Omgeving “Vlaanderen breekt uit” laten we lokale besturen en wegbeheerders de onthardingsmogelijkheden van hun weginfrastructuur ontdekken én een onthardingsstrategie uitstippelen.

De focus in het project ligt op lokale wegen, meer specifiek type III ( = erftoegangswegen, geen verbindings- of ontsluitingswegen) in het buitengebied. We zullen ontharden stimuleren vanuit verschillende ondersteunende en inspirerende mogelijkheden, zoals een geografische opportuniteitsscan, typesituaties en financieringsmogelijkheden. Vervolgens zal per gemeente één casus geselecteerd worden om conceptueel uit te werken richting effectieve ontharding.

Contactpersonen

Jef De Schutter – Strategisch Project Kleine Nete (Lille & Vorselaar)

Lies Vervaet – Medewerker Trage Wegen bij Regionaal Landschap Schelde-Durme (Puurs-Sint-Amands en Bornem)