© Rudi Van Onderbergen - Kievit
Biodiversiteit
Twee typische en opvallende weidevogels uit onze streek zijn de grutto en de kievit. Ook andere soorten zoals graspieper, slobeend, zomertaling, kwartelkoning en gele kwikstaart behoren tot de weidevogels, al broeden sommigen ook wel eens op akkers.
Wat weidevogels gemeen hebben is dat ze hun nest op de grond maken in vochtige tot natte graslanden. Daardoor zijn ze helaas kwetsbaar voor roofdieren of bewerkingen op het land zoals het maaien van gras. Ook droogte speelt hen parten omdat de bodem dan te hard wordt om er wormen en ander voedsel uit te halen met hun gevoelige snavel.
Veel van deze soorten doen het al jaren niet goed. Om de weidevogels een duwtje in de rug te geven werken we met allerlei partners op enkele plaatsen actief aan de bescherming van weidevogels.
In het Aubroek in Berlare werken we samen met landbouwers, jagers, natuurvereniging vzw Durme, Boerennatuur Vlaanderen, gemeente Berlare, Polder Tussen Schelde en Durme en andere partners.
Met de hulp van vrijwilligers of drones zoeken we nesten. Zo kunnen landbouwers rond de nesten heen maaien of ploegen. Sommige landbouwers stellen hun maaidatum uit tot de nesten leeg zijn of totdat de jongen kunnen vliegen.
Ook wordt er getest met wildvriendelijke maaimethodes met behulp van wildredders. Een wildredder is een systeem dat op een traktor worden geïnstalleerd om dieren weg te jagen voordat er gemaaid wordt. Door een perceel van binnen naar buiten te maaien kunnen dieren bovendien gemakkelijker vluchten en vallen er minder slachtoffers. Tot slot werden in het Aubroek twee ‘plasdraspompen’ geïnstalleerd die via een zonnepaneel water uit de gracht op een perceel pompen en het zo het hele voorjaar vochtig houden, een ware magneet voor de weidevogels!
Wil je zelf eens een weidevogel spotten? Ga dan zeker eens op zoek in de Scheldevallei tussen Wetteren en Dendermonde. In gebieden zoals de Kalkense meersen, De Paardeweide, het Aubroek en aan de Sint-Onolfspolder zie je in de lente regelmatig weidevogels.
Geniet tijdens je wandeling van deze prachtige vogels, maar onthoud dat ze kwetsbaar zijn. Verstoring van mens of dier kan voldoende zijn voor de vogels om hun nest te verlaten. Blijf dus op de paden en houd honden aangelijnd.
Heb je graag meer infor over weidevogels, of wil je zelf je steentje bijdragen aan de bescherming van nesten van weidevogels in onze regio? Contacteer Robbert via robbert@rlsd.be.
Je kan ook een kijkje nemen op de websites van onze partners om meer bij te leren over deze bijzondere vogels:
Via de weide- en akkervogelwerkgroep van Natuurpunt vind je meer info over weidevogels. Je aanmelden om zelf aan de slag te gaan kan via wwa@natuurpunt.be.
Hoe kun je efficiënt maaien terwijl je tegelijkertijd het wild beschermt? Samen met Boerennatuur Vlaanderen en Hogent zochten we naar manieren om efficiënter te maaien en toch zo weinig mogelijk maaislachtoffers te maken.
Om landbouwers te bedanken voor hun inzet voor de bescherming van weidevogelnesten reikt Regionaal Landschap Schelde-Durme sinds 2022 jaarlijks een Gouden Grutto-award uit.
In 2022 werd de allereerste Gouden grutto uitgereikt als erkenning voor de bescherming van kievit en grutto. Het werd een nek aan nek-race waarbij landbouwer André Roels de Gouden Grutto in de wacht sleepte: een geschenkpakket met o.a. een trui van Gruttodesign. André Roels: “Om de weidevogels te beschermen, pas ik met plezier mijn werkzaamheden aan. De vrijwilligers laten me weten of er nesten op mijn percelen zitten en duiden ze aan, zo kan ik er rekening mee houden. En dan bewerk of maai ik enkele percelen wat later. Om minder slachtoffers te maken tijdens het maaien, gebruik ik een wildredder en maai ik wat trager en van binnen naar buiten zodat dieren kunnen ontsnappen”.
In de Scheldevallei tussen Dendermonde en Wetteren broeden typische weidevogels als kievit en grutto. Bekende stekken zijn de Sint-Onolfspolder (Dendermonde), het Scheldebroek (Zele en Berlare), het Aubroek (Berlare) en de Kalkense Meersen (Wetteren, Laarne, Wichelen en Berlare). De nesten van deze vogels vind je dikwijls op landbouwpercelen maar een deel van de legsels en de jongen gaat jammer genoeg vaak per ongeluk verloren tijdens het ploegen, maaien of oogsten. In het voorjaar van 2023 werkten niet minder dan 28 landbouwers mee aan de bescherming van deze bijzondere vogels, samen met lokale vrijwilligers en jagers. Landbouwer Joseph Van Ruyteghem uit Zele sleepte voor z’n inspanningen de Gouden Grutto in de wacht.
Landbouwer Adriaan De Nil uit Berlare sleepte in 2024 voor zijn inspanningen de 3e Gouden Grutto-award in de wacht, een prijs die ieder jaar uitgereikt wordt aan een landbouwer als erkenning voor deze inspanningen. Tv Oost kwam langs voor een mooie reportage.
De kievit maakt zijn nest op de grond op akkers of in graslanden. Hierdoor zijn ze kwetsbaar voor bewerkingen op het land en worden nesten vaak per ongeluk vernield.
Met de weidevogelgroep zetten we in op de bescherming van deze vogels en hun nesten. Onze vrijwilligers gaan in het voorjaar op zoek naar nesten, observeren of de vogels plannen hebben om te settelen, markeren nesten met bamboestokjes en maken afspraken met landbouwers om de nesten te beschermen. De focus van deze werking ligt in de Scheldevallei tussen Wetteren en Dendermonde.
Ook zin om aan te sluiten bij onze weidevogelwerkgroep? Contacteerd Robbert Schepers via robbert@rlsd.be.
Regionaal Landschap Schelde-Durme kan rekenen op tal van vrijwilligers die zich inzetten voor onze regio. We stelden enkele vragen aan Sandra Van Hespen (50), woonachtig te Zele en vrijwilliger bij de weidevogelgroep ter bescherming van de kievit in het Scheldebroek.
