Hoe leg je een bloemenweide of bloemenakker aan?

Bloemen zijn meer dan enkel mooi voor het oog. Ze voorzien insecten zoals wilde bijen, honingbijen, hommels en zweefvliegen van nectar en stuifmeel. Deze insecten zijn onmisbaar voor de bestuiving van fruitbomen en landbouwgewassen. Ook jij kan een bloemenweide of -akker aanleggen en zo de biodiversiteit een boost geven! 

Een bloemenweide bestaat uit meerjarige bloemen en grassen. Dit bloemenrijk hooiland kom je eerder tegen in het buitengebied en komt met een specifiek beheer. Hoe schraler je grond, hoe bloemenrijker je weide wordt. Zo'n bloemenrijk hooiland ziet er elk jaar anders uit. Doordat een bloemenweide meerjarig is krijgt de biodiversiteit voor een veel langere periode een boost. Je insecten worden jaar na jaar van nectar en stuifmeel voorzien, vinden er elk jaar een overwinteringsplaats en vogels vinden er jaarlijks zaden.
Kies voor zadenmengsels met soorten die ook spontaan zouden verschijnen als je jarenlang verschralingsbeheer zou toepassen zoals margrieten, knoopkruid, klavers of wilde peen.

Een bloemenakker bestaat uit éénjarige bloemen zoals klaprozen, korenbloemen, boekweit, dille of koriander. Het zaaien van een bloemenakker heeft een goede onkruidonderdrukkende werking en verhindert dat er erosie optreedt. Als goede bodemverbeteraar stimuleert het bloemenmengsel het bodemleven, Je bloemenakker herbergt heel wat nuttige insecten waardoor de druk door schadelijke insecten op aanliggende perceeltjes vermindert en bovendien geniet je van een kleurrijke bloemenpracht vanaf de lente tot het najaar. Zijn je bloemen uitgebloeid? Laat ze gewoon staan. Zo hebben vogels extra zaadjes om te eten en kunnen insecten overwinteren in de holle stengels. Zaaien kan vanaf einde maart tot eind augustus.

1. Je kan een bloemenweide enkel op een groot perceel aanleggen. Je bloemenweide is bij voorkeur minimaal 1 are (100 m²) groot. De bloemenweide moet in volle zon liggen.
2. Onderzoek of je je bloemenweide moet aanleggen en of je via verschralingsbeheer je grasland kan omvormen tot bloemenweide.
3. Als je al een interessant grasland hebt ploeg je het beter niet om. Pas je maaibeheer aan (zie beheer).
4. Moet je je bloemenweide wel aanleggen? Onderzoek de bodem zodat je weet welk bodemtype je hebt.
5. Kies de juiste zaadmengsels voor jouw bodemtype. Kies voor inheemse, lokaal opgekweekte bloemenzaden en zonder graszaden!
6. Ploeg, spit of frees de bovengrond. Vertrek je van een grasmat? Zorg er voor dat de bodem zoveel mogelijk van grassen ontdaan is.
7. Zaaien kan vanaf april tot eind mei of eind augustus tot eind september. 150 à 200 gram per are volstaat. Zaai in een periode met voldoende regen.
8. Om het inzaaien te vergemakkelijken meng je de zaden met wit zand. Gebruik de drievingermethode: de zaden rusten in de holte van je handpalm en glijden langs wijs-, midden- en ringvinger. Zaai niet met de volle hand om te vermijden dat je te dicht zaait. 
9. Na het inzaaien druk je de bovengrond aan.
10. Oefen wat geduld uit. Een meerjarige bloemenweide kan tot twee jaar nodig hebben om te stralen en ziet er elk jaar anders uit.

Een vaste bloemenweide wordt twee maal per jaar gemaaid, waarna het maaisel wordt afgevoerd. De eerste keer doe je dit eind juni/begin juli. Zo bloeien sommige soorten nog een tweede keer. Een tweede keer maai je eind september/begin oktober. Bij het maaien laat je telkens een strook/hoek van 20% van de oppervlakte ongemaaid, zo is er nog steeds nectar aanwezig en verwijder je niet alle bloemen in een keer.

Laat bij iederen maaibeurt het maaisel een week liggen voordat je het afvoert. Zo kunnen de zaadjes eruit vallen en het volgende jaar weer een prachtig bloementapijt geven.

Merk je na enkele jaren dat de grassen te veel toenemen? Schakel dan tijdelijk over naar drie maaibeurten per jaar met afvoer van maaisel.

1. Verwijder netels en distels (zonder onkruidverdelgers!). Herbiciden verminderen de kiemkracht van het bloemenmengsel.
2. Ploeg, spit, frees of hark lichtjes de bovengrond.
3. Zaai vanaf eind maart tot eind augustus. 20 gram voor 40 m2 volstaat. Om inzaaien te vergemakkelijker meng je de zaden met zand. Gebruik de drievingermethode: de zaden rusten in de holte van je handpalm en glijden langs wijs-, midden- en ringvinger. Zaai niet met de volle hand, zo vermijd je te dicht zaait.
4. Na het inzaaien hark of eg je lichtjes de bovengrond. De meeste zaden van het bloemenmengsel ontkiemen het best in het donker én zijn zo verstopt voor vogels.
5. Oefen wat geduld uit en geniet van de mooiste tuin vol zoemend leven.
6. Oogst het bloemenzaad voor het volgende jaar.

Ben je op zoek naar advies over de aanleg van een bloemenweide?