Ze maken deel uit van ons natuurlijk erfgoed en hebben een grote landschapswaarde. Het hout gebruikte men vroeger als brandstof en als grondstof voor o.a. bezemstelen, klompen en allerlei vlechtwerk. Vandaag functioneert het voornamelijk als brandhout. Daarnaast zijn ze een bron van biodiversiteit: onder meer de steenuil, gekraagde roodstaart, ringmus en holenduif maken graag hun nest in de holtes van knotbomen.Tot slot is de boom ook belangrijk voor de versteviging van slootkanten en als beschutting voor vee tegen wind en regen.

Een knotboom is een boom waarbij de stam op jonge leeftijd op een specifieke manier afgezaagd (geknot) werd, maar het is dus geen aparte soort. De meest gekende is de knotwilg, een knotvorm van de schietwilg. De takken moeten ongeveer om de 5 jaar opnieuw geknot worden. Doe je dat niet dan dreigen de takken uit te scheuren, kan de stam splijten en uiteindelijk afsterven. Snoei je de takken dan weer te regelmatig dan put je de boom geleidelijk aan uit.