Vleermuizen

Biodiversiteit - Landschap



Delen

Over dit project

Vleermuizen zijn nuttige, natuurlijke insectenverdelgers. Ze helpen ons met het bestrijden van plaaginsecten zoals muggen en insecten die hout of landbouwgewassen aantasten. Helaas gaat het met de meeste soorten niet zo goed. De versnippering van de open ruimte en het dichtmaken en isoleren of afbreken van oudere gebouwen maken het steeds moeilijker voor vleermuizen om voedsel te vinden, te schuilen, jongen groot te brengen en te overwinteren. 

Daarom zetten we ons samen met zowel private partners als gemeenten in voor deze tot de verbeelding sprekende zoogdieren. We inventariseren vleermuizenpopulaties in onze regio en werken aan de opwaardering van hun leefgebied door zomerverblijfplaatsen (zoals kerkzolders) en winterverblijfplaatsen (zoals ijskelders, bunker) geschikter te maken en door kleine landschapselementen aan te leggen (zoals heggen of bomenrijen).

Daarnaast gaan we als Regionaal Landschap de strijd aan om de impact van kunstlicht zoveel mogelijk te verminderen. De cyclus van licht en duisternis is sinds het ontstaan van de aarde een van de fundamentele ritmes op onze planeet. De meeste levensvormen - en dus ook vleermuizen - vertrouwen op deze cyclus of zijn ervan afhankelijk voor hun overleving. 

Projectinfo

Wanneer? Jaarrond

Waar? Alle gemeenten in ons werkingsgebied

Meer weten? Contacteer Robbert Schepers voor meer informatie (robbert@rlsd.be - 0499 99 68 41)

Zomer- en winterverblijven

Vleermuistoren
© Paul Segers

Door een gebrek aan insecten in de winter, houden vleermuizen een winterslaap. Daarvoor zoeken ze donkere plaatsen op met een hoge luchtvochtigheid en een constante temperatuur zoals forten, bunkers en ijskelders. Belangrijk is dat ze hier niet gestoord worden. 's Zomers zijn kerkzolders en oude schuren dan weer in trek als verblijfplaats. Vrouwtjes troepen er met hun jongen samen in kolonies.

Met enkele ingrepen, zoals het voorzien van kleine invliegopeningen of het ongevoegd laten van enkele stukjes muur binnenin, zorgen we ervoor dat vleermuizen in alle rust een verblijfplaats vinden. In Puurs-Sint-Amands werkten we mee aan de bouw van een gloednieuwe vleermuistoren als zomerhotel. Samen met architecten en bouwheren werden ook al verschillende kerken vleermuisvriendelijk ingericht en gerestaureerd (bijvoorbeeld in Mespelare, Schoonaarde, Belsele, Kruibeke).

Bunker Melle
© RLSD

Hoe maak je jouw (historische) zolder meer vleermuisvriendelijk?

Samen met gemeenten, kerkfabrieken, architecten, aannemers en andere (erfgoed)partners werken we aan de bescherming van kwetsbare vleermuispopulaties. Hoe we dit doen ontdek je in deze video's met enkele mooie realisaties in ons werkingsgebied! Deze video's maakten we in samenwerking met Agentschap Natuur en Bos, Onroerend Erfgoed en Regionaal Landschap Houtland & Polders.

Samen met Monumentenwacht Vlaanderen stelden we een infofiche op met nuttige informatie over hoe je je zolder vleermuisvriendelijk inricht, hoe je de aanwezigheid van vleermuizen kan vaststellen en wat je kunt doen bij restauratie- of onderhoudswerken. 

Naar de infofiche

Groene verbindingen

Tenminste even belangrijk voor vleermuizenpopulaties, zijn goede landschappelijke verbindingen binnen hun leefgebied. Bomenrijen, dreven en houtkanten zijn onontbeerlijk om vleermuizen voldoende overlevingskansen te geven. Deze kleine landschapselementen vormen namelijk een essentiële groene schakel waarlangs vleermuizen zich verplaatsen en oriënteren tussen zomer- en winterverblijf.

Ook weldoordachte aanplantingen rond hun verblijf maken een groot verschil. Een bloemen- en bessenrijke omgeving lokt een weelde aan insecten waaraan de vleermuizen zich te goed kunnen doen.

Vleermuisonderzoek
© Robin Bosteels

Onderzoek en inventarisatie

Naast het vleermuisvriendelijk inrichten van mogelijke verblijfplaatsen en het opwaarderen van het leefgebied van vleermuizen is het ook belangrijk om te onderzoeken hoe de verschillende soorten het jaar na jaar doen in onze contreien.

Een degelijke inventarisatie is hiervoor cruciaal. Voor (winter)tellingen werken we samen met vrijwilligers van organisaties zoals de vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt en Vespertilio.

Zo namen we al heel wat kerkzolders onder de loep en konden we vaststellen dat deze zolders nog steeds populaire verblijfplaatsen zijn voor deze bijzondere zoogdieren. Een reden te meer om onze vleermuizen niet te vergeten bij renovaties en restauraties!

Recente realisaties

Vleermuistoren

© Koen Frasseur

We werkten samen met verschillende partners en een school bij de constructie van een zes meter hoge toren in het arboretum in Puurs-Sint-Amands. De toren dient als zomerverblijf voor verschillende vleermuizensoorten.

Lees meer

Kerkzolders

© RLSD

Na een grondige inspectie door onze collega's werden drie kerkzolders in de gemeente Wichelen werden vleermuisvriendelijk(er) ingericht.

Lees meer

Kruitmagazijn

© RLSD

We stonden Stad Dendermonde bij met advies op maat rond de vleermuisvriendelijke inrichting van het voormalig Kruitmagazijn aan de Mechelse Poort. Deze kazemat werd in het voorjaar van 2020 volledig gerestaureerd, inclusief vleermuis-ingrepen.

Lees meer

Ijskelder Verloren Bos

© RLSD

In samenwerking met Stad Lokeren, Agentschap Onroerend Erfgoed, Natuurvereniging vzw Durme en CJT Verloren bos werkten we aan de restauratie van de kelder met bijzondere aandacht naar een vleermuisvriendelijke afwerking. 

Lees meer

Ecoveloduct

© Dirk Hylebos
In Waasmunster kunnen dieren sinds vorig jaar veilig de oversteek maken over de E17 dankzij het Ecoveloduct die de bosgebieden aan beide kanten verbindt.
Een ecoveloduct is een oversteekplaats voor dieren én een fiets- en wandelbrug. Dankzij hop-overs kunnen vleermuizen op de juiste hoogte blijven vliegen, stobbenwallen met boomstronken zijn er voor kleine dieren zoals insecten, spinnen, muizen en marterachtigen en een onverharde strook maakt het extra fijn voor grotere dieren zoals reeën.
Dit project van Agentschap Wegen en Verkeer kwam er in het kader van het Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering (VAPEO). RLSD gaf ecologisch advies rond vleermuizen, lichthinder en aanplantingsmogelijkheden.
Lees meer

Schans van Landmolen

© RLSD

In Kruibeke werken we in samenwerking met de privé-eigenaar en dankzij financiële ondersteuning van Agentschap Natuur en Bos en Provincie Oost-Vlaanderen aan een vleermuisvriendelijk herstel van de schans van Landmolen. Dit stukje militair erfgoed is een onderdeel van de fortengordel van Antwerpen en een belangrijke overwinteringsplaats voor vleermuizen.

Lees meer

Ontdek meer vleermuisprojecten

Via onze Flickrpagina ontdek je al onze vleermuisprojecten (ga naar collectie 'vleermuisprojecten').

Naar Flickr
© Vilda - Rollin Verlinde
© RLSD
© Robin Bosteels
© Paul Matthijs

Misschien vind je dit ook interessant: